Gần bốn mươi năm sau chiến tranh
Đài Mátxcơva vẫn như thường lệ
Mỗi tuần lễ một lần
Gọi tên các công dân
Tìm những người thân trong chiến tranh mất tích
“Ông Ivan Ivanôvích
Tìm em gái là Anna Ivanôva
Bà Valerija Kuznhetxôva
Tìm con trai, sinh năm một ngàn chín trăm hăm bảy”…
Giọng người đọc tin chầm chậm buồn buồn
Mấy chục năm rồi…
Những người ấy có còn không?
Thời gian không làm dịu nỗi chờ mong
(Biết bao nhiêu người đã kiên tâm chờ đợi!)
Bao hi vọng không một lời đáp lại
Một năm…
Hai năm…
Rồi nhiều năm trôi qua
Những người mất đi không trở lại
Để những người thân vẫn còn day dứt mãi
Giữa cuộc đời buốt nhói mãi niềm đau
Bản danh sách kia đã đọc bao lâu
Mà cho đến hôm nay vẫn chưa dừng lại
Ai muốn biết thế nào là chiến tranh ư?
Xin hãy nhìn vào đấy
Và đếm xem, bao nhiêu trẻ mồ côi trên thế gian này
Bao nhiêu người mẹ tiễn con đi, không trở lại
Bao nhiêu góa phụ tuổi hai mươi
Và những người cha gần đất xa trời
Vẫn mong đứa con xa trước khi nhắm mắt
Con chưa về, thì cha đã hư vô!
“Ai biết họ ở đâu xin hãy báo tin cho…
theo địa chỉ”…
Biết bao giờ, sau những lời kia là dấu chấm cuối cùng
Và hóa thành sự thật, những niềm mong?
Xin đừng hỏi, người Việt Nam có muốn chiến tranh không?
Suốt mấy chục năm trời, người ta đã nói bằng hành động
Đã trả lời bằng những dòng máu nóng
Những vành khăn tang trắng muôn nhà
Những bia mộ lô xô không người hương khói
Thích chiến tranh ư?
Là những kẻ điên rồ
Chỉ được thôi chứ chẳng bao giờ mất
Gặt hái vinh quang trên những xác người
“Nhất tướng công thành vạn cốt khô”
Lũ ngợm đời, tim hóa đá trơ trơ
Với một niềm tin có thể ngây thơ
Tôi mong một ngày kia, người ta sẽ kể
Về tất cả
Những gì xảy ra trong chiến tranh
Những bi kịch đau thương, sự thật được phơi trần
Không còn bị che giấu sau những danh từ hoa mĩ
Tất cả mọi nỗi đau sẽ không còn của riêng ai nữa
Khái niệm chiến tranh là những gì con trẻ
Không bao giờ phải băn khoăn suy nghĩ trong đầu
Và sẽ đến dòng cuối cùng trong danh sách buồn đau
Một cái tên cuối cùng. Một dấu chấm cuối cùng
trước khi sang trang mới
Người đọc tin không còn phải buồn rầu
Lần theo danh sách
Đọc
tên những người thân
Tìm những người thân trong chiến tranh, mất tích
Hay đã chết
Mà không ai hay biết
Bỗng biến thành vô danh…
5 – 1980
